‘What we do matters’ (speech)

door Kristin de Groot

Openingsspeech op 9 oktober 2018 tijdens de aftrap van het 25 jarige jubileum van Dansateliers in Theater Rotterdam.

In april 2011 zei ik ja op een baan in een organisatie waarvan ik dacht: daar gaan we iets heel moois van maken. Ik zag er naar uit om te beginnen, de organisatie was ooit vanuit een overwogen motivatie geïnitieerd, had inmiddels een geschiedenis opgebouwd, waardoor er een gedegen basis lag, waarop ik verder kon bouwen en de organisatie wellicht groter kon maken.

Maar, toen ik vijf maanden later begon dacht ik: waar ben ik in hemelsnaam in terecht gekomen? Had ik wel het juiste besluit genomen om mijn andere baan vaarwel te zeggen? Want wat ik aantrof, was een organisatie die dreigde te gaan verdwijnen, omdat er drastische bezuinigingen voor de productiehuizen waren aangekondigd. Daar kwam nog bij dat een maand later we een brief ontvingen waarin werd aangekondigd dat we vanaf januari 2012 ons pand zouden moeten verlaten. U kunt zich voorstellen dat vragen als: hoe kunnen we mensen overtuigen dat wat we doen, ertoe doet. Dat wat we doen, een enorme impact heeft. Dat tijd en ruimte voor onderzoek en ontwikkeling onontbeerlijk is om ruimte te maken voor innovatie van een kunstvorm. De cruciale vraag die we onszelf toen stelde was: gaan we dit alles überhaupt kunnen overleven.

En hier staan we vandaag. Dansateliers staat fier overeind en bestaat 25 jaar. Met een enorme veerkracht, creativiteit, doorzettingsvermogen en open blik, hebben we de afgelopen zeven jaar gebouwd, gesmeed, gepraat, gedaan en …..we hebben gedanst, we hebben gestimuleerd, ontvangen, omarmd en we hebben gedanst, we hebben bevraagd, bekritiseerd samengewerkt en …..we blijven dansen.

Wat maakt een organisatie na 25 jaar nog steeds relevant. Dat is een vraag die iedere organisatie zichzelf zo nu en dan moet stellen. Talentontwikkeling is wat wij doen en dat doen we op een heel eigen en specifieke manier. Dramaturgie is al heel lang een integraal onderdeel van ons werken, waarmee bevraging, spiegeling, reflectie en dialoog een cruciaal onderdeel zijn van het DNA van de organisatie. Dit heeft ons geholpen ons aan te passen aan nieuwe contexten, eisen en tijden. Het heeft ons ook geholpen ons aan te passen aan de nood aan nieuwe werkvormen, de vele verschillende artistieke werkvormen en het spelen van werk in allerlei nieuwe contexten naast het theater en de vele nieuwe vormen van publieksbenadering en – ontwikkeling. We bouwen hechte vertrouwensbanden op met de mensen met wie we werken, delen verantwoordelijkheid, en staan voor dezelfde waarden en principes.  We zijn transparant in wat we kunnen bieden en we zijn transparant in wat we vragen, waarbij we altijd flexibel blijven om op maat met de makers mee te denken. We zijn een thuis voor de makers, soms worden we bijna een beetje familie, waardoor onze studio’s een veilige plek worden, waar er ruimte is voor experiment en het ok is om eens even flink op je snufferd te gaan. In de studio’s wordt flink onderzocht, gedachtes gevormd en een artistieke signatuur ontwikkeld. Door kritische feedback te krijgen en daarop te reflecteren, komen de makers tot nieuwe vormen, talen en inzichten. What we do, matters. 

Gestart als nomadisch organisatie in 1993, die in 1996 landde in de huidige huisvesting, de HBS aan de s’-gravendijkwal, met toentertijd 1 studio en 1 kantoor, groeide Dansateliers door naar een door de stad Rotterdam structureel ondersteunde organisatie met een werkplaatsfunctie vanaf 2001. Vanaf 2009 werd dit uitgebreid met een productiefunctie voor een periode van wat later bleek helaas slechts vier jaar.

Vijfentwintig jaar bouwen aan een organisatie in een wereld die constant veranderd, met constant veranderend beleid voor kunst- en cultuur, vormt een organisatie. We waren, en zijn nog steeds een onafhankelijk huis voor de ontwikkeling van hedendaagse dans. Talentontwikkeling was, en is onze kernactiviteit. De scheppende kunstenaar in de hedendaagse dans, de choreografen, zijn daarbij onze focus, waarbij we hen coaching en middelen bieden om zich te ontwikkelen tot zelfstandig opererende danskunstenaars met ieder hun eigen artistieke praktijk. Maar ik zou de ontwikkeling die wij daarnaast faciliteren van de vele andere jonge mensen hier ook willen benoemen. Vanaf 2013 hebben wij verschillende creative producers onder onze vleugels genomen en onder onze supervisie zich laten ontwikkelen tot zelfstandige professionals in het veld. Ze krijgen specifieke coaching op het gebied van productie, planning, fondsenwerving en zakelijke leiding.

Ieder jaar werken we met een of twee jonge stagiaires, die we de ins en outs van een kleine organisatie laten zien en beleven om zich als jonge professionals te ontwikkelen. Dit jaar zijn we een junior bestuur begonnen. Talentontwikkeling is iets waar we goed in zijn, dus waarom dat niet ook doen op bestuurlijk niveau. We zijn gezegend met een fantastisch hands on, maar op afstand bestuur, in wie wij alle vertrouwen hebben en zij in ons. Alle vier de bestuursleden; Marco Florijn, Johanne Leemans, Gerard Steenbergen en Marc Pil waren enthousiast over het idee jonge mensen mee te nemen en te begeleiden in het bestuurlijke proces. Met deze jonge mensen hebben we een fris geluid in onze bestuursvergaderingen en leren zij over de verantwoordelijkheden die horen bij zitting nemen in een bestuur. Om al dit ontwikkelen te kunnen faciliteren, ontwikkelen we constant plannen, projecten en partnerschappen. Ik kan met trots melden dat we opnieuw gehonoreerd zijn met twee Europese projecten, gebaseerd op sterke samenwerking met loyale partners, waarmee we onderzoek, publieksontwikkeling en het uitwisselen van ‘best practices’ kunnen faciliteren.

We doen het goed. We waren en zijn zeer ambitieus. Soms misschien iets te ambitieus. Als ik tegen mensen zeg dat we 2,8FTE aan menskracht op de loonlijst hebben, geloven ze me niet. Het moge duidelijk zijn dat die enorme ambitie ook onze valkuil is. Met name omdat we in de afgelopen zeven jaar niet alleen onszelf opnieuw hebben moeten uitvinden en ons een slag in de rondte hebben geschreven om aanvullend geld te vinden om te kunnen doen wat we willen doen. En ook omdat we al zeven jaar met een ruimteprobleem zitten en vooral dat laatste heeft een wissel getrokken op de organisatie; aan flexibiliteit komt ook een eind.  Zoals ik al eerder zei: we hadden in januari 2012 uit ons gebouw gemoeten. Dat hebben we niet gedaan. Sterker, in plaats van éen studio en éen kantoor, hebben we nu drie studio’s en verscheidene andere ruimtes voor het kantoor en de ontmoeting met gasten en ons publiek. We zijn momenteel plannen aan het ontwikkelen voor ons gebouw en ik ben positief dat we binnen dit jubileum jaar met goed nieuws zullen kunnen komen.

Rotterdam past ons goed. En wij passen Rotterdam goed. We lijken wel een beetje op elkaar. We zijn niet standaard en werken niet vanuit vooroordelen.  We zijn constant in beweging en ook wij komen met regelmaat voor in lijstjes. Jazeker, ook wij, net als Rotterdam worden genoemd in lijstjes. Met best practices bijvoorbeeld, of met geselecteerd werk dat door ons geproduceerd wordt, of met nominaties voor prijzen of voor of het ontvangen van prijzen.

Dus, om terug te komen op de vraag waarom we als organisatie nog steeds relevant zijn. Dat is omdat what we do matters en omdat wat we doen, we heel erg goed doen. Omdat we werken vanuit de diepe overtuiging dat dans en het bewegende lichaam mensen op allerlei lagen kan raken en in beweging brengen. Omdat we kritisch blijven op onszelf, zodat we wat we doen op een hoog professioneel niveau kunnen blijven doen, constructief en kritisch, eerlijk en kundig. En hoe fantastisch is het, dat de vracht aan kennis en expertise die is opgebouwd in de afgelopen 25 jaar, niet alleen in de organisatie aanwezig is, maar ook vanuit de organisatie, via de makers, dansers, dramaturgen en andere professionals met wie we werken, haar natuurlijke weg naar het veld heeft gevonden, nationaal en internationaal.

Als directeur ben je het gezicht naar buiten, maar de organisatie zou niet staan waar ze nu staat zonder de onophoudelijke inzet en energie van Johan Cuperus onze zakelijk leider en Lody Meijer, verantwoordelijk voor PR en communicatie. Ik heb het grote plezier gehad met hen de organisatie vanaf een drastisch bezuinigde plek weer zorgvuldig op te bouwen. Deze twee prachtige mensen hebben met gepassioneerde inzet gedaan wat gedaan moest worden. Ze zijn een enorme steun en toeverlaat geweest, niet alleen voor mij, maar ook voor de mensen met wie we werken. Ik moet en wil ze daar heel hartelijk voor danken en ik vraag u dan ook hen een warm applaus te geven.

Om af te sluiten wil ik graag mijn dankbaarheid uitspreken naar de vele mooie en inspirerende mensen en persoonlijkheden met wie we de afgelopen jaren hebben mogen werken; makers, dansers, dramaturgen, producenten, ontwerpers, technici, stagiaires en de vele partners met wie we samenwerken. Ik ga geen namen noemen, want de lijst is te groot, maar ik vind het belangrijk te benadrukken dat we enorm leren van de vele samenwerkingsverbanden die we hebben en we enorm leren van de danskunstenaars met wie we werken. Een voor een zijn het mensen met een enorm denkvermogen, ze zijn flexibel, creatief, kritisch, inventief en een bijzondere steun voor ons. Het hebben van een constructieve dialoog is van cruciaal belang in hoe we werken en die hebben we gehad in de afgelopen jaren en hebben die nog steeds.

U zult begrijpen dat ik ongelofelijk trots ben op waar we nu staan. Hou ons in de gaten voor nog meer feestelijkheden, want we laten het niet bij vandaag en morgen, er volgt nog meer! Als motto hanteren we Gaining New Perspectives wat we vandaag in het inspiratie atelier in de praktijk brachten door zowel te denken als te doen. Ik kan u verzekeren dat we een enorme vruchtbare dag hebben gehad met mooie bijdrages van zeer kundige en ervaren collega’s uit het internationale veld.

Voor nu dank ik jullie allen voor jullie aanwezigheid en ik wens jullie een mooie avond. Een avond waarin we Flatland van Mor Shani, gemaakt in 2011 en de première van I trust in this life; the hand of God van Connor Schumacher bij elkaar brengen. Later dit seizoen zullen we golden oldies blijven combineren met nieuw werk, in December tijdens One Night’s Dance en volgend jaar juni tijdens ons grote slotfeest.

What we do matters…..dank u wel.

Kristin de Groot